Khi tìm hiểu sự việc, bác sỹ chuyên khoa tâm thần Trịnh Tất Thắng cho rằng, hành vi của Phan Văn Vân có thể cắt nghĩa dưới hai góc độ. Một, do rối loạn tinh thần, không điều khiển được bản năng và hành động hãm hiếp học sinh chính là kết quả của thời điểm mà lý trí không kiểm soát được cảm xúc. Thứ hai, hoặc đó là hành vi có chủ ý nhằm xâm phạm tình dục trẻ em, ở đây là hành vi diễn ra trong trạng thái tâm sinh lý bình thường, không có biểu hiện rối loạn, mất khả năng điều khiển.

Căn cứ vào diễn biến hành vi phạm tội thì rõ ràng Phan Văn Vân hành động có chủ ý chứ không phải bột phát do rối loạn tâm sinh lý.

Theo Ban Giám hiệu nhà trường thì quá trình Vân giảng dạy không có biểu hiện gì đặc biệt. Việc người thầy này từng bị từ chối hôn nhân do nhà gái "phá lễ" trước đó không liên quan hành động phạm pháp. Hành động phạm tội ngay tại trường tiểu học mà thủ phạm và nạn nhân có quan hệ đặc biệt: thầy - trò, gây làn sóng bức xúc trong công luận.

Sự kiện này diễn ra không lâu sau vụ ông Hiệu trưởng Sầm Đức Xương (Vị Xuyên, Hà Giang) bị CQĐT khởi tố, bắt tạm giam về hành vi xâm phạm tình dục học sinh phổ thông. Các dữ kiện trong vụ ông Hiệu trưởng Sầm Đức Xương cũng cho thấy, hành vi phạm tội có chủ ý, được tính toán kỹ từ trước với mục đích, động cơ phạm pháp rõ ràng.

Cần khẳng định đây là những vụ việc rất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tiêu cực tới công luận nhưng chỉ là hiện tượng có tính cá biệt. Với quan hệ đặc biệt giữa thủ phạm và nạn nhân, diễn ra trong môi trường giáo dục - trường phổ thông, nơi xã hội gửi gắm sự rèn chữ, rèn người không chỉ đối với một, một nhóm học sinh mà nhiều thế hệ học sinh. Vì vậy, mọi hành vi tiêu cực của giáo viên đều có mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng hơn nhiều lần so hành vi tiêu cực khác ngoài xã hội.

Thừa nhận rằng, trong giai đoạn hiện nay, nạn lạm dụng tình dục trẻ em có xu hướng gia tăng thì những hiện tượng đó không thể đánh đồng danh tín trong nhà trường, một tập thể hay mức cao hơn.

Điều này được Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo phát biểu trước báo chí sau sự kiện ông Sầm Đức Xương bị khởi tố, bắt giam: "Trường hợp xảy ra ở Hà Giang nhưng đừng khái quát là cả ngành như thế. Người có tội lỗi thì phải xử cho đúng".

Hai vụ xâm hại tình dục nói trên đều được CQĐT Công an huyện sở tại huy động lực lượng điều tra, làm rõ và có những bản án nghiêm khắc, được dư luận đồng tình